5S çalışma sahasını (işletme, ofis, atölye, toplantı salonu, atık sahası vb.) sürekli olarak temiz, düzenli ve çalışır durumda tutmak için geliştirilmiş bir sistemdir. Takım çalışmasına başlangıç yapmak için ideal bir uygulamadır. Birbiri ile iç içe geçmiş 5 adımdan oluşur. Tam olarak karşılıklarını vermese de S ile başlayan Türkçe isimleri ile aşağıda belirttim:
1. Sınıflandırma:
Sınıflandırmada çalışma sahamızdaki tüm gereksiz malzemelerden kurtulmamız gerekmektedir. Gereksiz malzemeden kasıt uzun zamandır kullanılmayan ama belki lazım olur diye tuttuğumuz her şey olabilir.
Bunları bulmak için özellikle göz alanının dışında olan dolap arkaları, masa altları, köşeler harika yerlerdir. Hangi malzemenin gereksiz olduğuna karar verirken beraber çalıştığımız arkadaşlarımızın fikirlerine de dikkat etmeliyiz. Kullanılmayan malzemeler, dosyalar, kablolar örnek olarak düşünülebilir. Kolaylık sağlaması açısından bir post-it ile gereksiz malzeme ve ekipmanları işaretleyebilir ve daha sonra bunlardan kurtulabiliriz.
2. Sıralama:
Sıralamada gereksiz malzemeleri ayırdıktan sonra geride kalan malzemelerin kullanım kolaylığı ve sıklığı açısından yerleştirilmesidir. Buna göre en sık kullandığımız malzemeleri göz hizasına, masa üstüne, çalışma sahamıza yakın yerlere, daha az sıklıkta kullandıklarımızı dolap ve raflara, çok az kullandıklarımızı ise arşiv gibi çalışma sahamız dışına taşımalıyız.
3. Sil/Süpür
Bu adımda bir periyoda bağlı olarak (günlük, haftalık, aylık vs) çalışma alanımızı, kullandığımız makine ve ekipmanı sürekli olarak temiz, kullanılabilir durumda tutmayı amaçlamalıyız. Buna göre çalışma alanımızda aşağıdaki unsurlar bulunmamalıdır:
Toz
Kir
Pas
Sızıntı
Delik
Kırık
Bozuk
Buradaki asıl amaç çalışma alanını ve ekipmanları gözden geçirmektir.
4- Standardizasyon:
Bu adımda önceki 3 adımda yapmış olduğumuz her işin standart hale getirilmesi amaçlanmıştır. Örnek vermek gerekirse; yeri belirlenmiş malzemeler görsel yöntemlerle etiketlenebilir, günlük olarak yapılan Sil/Süpür faaliyetleri için bir form hazırlanabilir.
5- Sürdürülebilirlik:
Her sistem gibi 5S de sürekliliği sağlandığı sürece bize fayda sağlayacaktır. 5S'in sürekliliğini sağlamak için günlük olarak hazırlanmış 5S formunun takibi, belirli periyotlarda yapılan 5S tetkikleri düşünülebilir.
